အပူကို အနိုင်ယူပြီး ကျန်းမာအောင်နေထိုင်ပါ။
ရန်ကုန်မြို့ရဲ့ နွေရာသီအပူဒဏ်က လှိုင်းလုံးကြီးကဲ့သို့ ခံစားနေရပြီး ကျွန်မတို့ရဲ့ခံနိုင်ရည်အားကို စမ်းသပ်ကာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ဘေးကင်းရေးကို ဦးစားပေးဖို့အတွက် ကျွန်မတို့ကို သတိပေးနေသလိုပါပဲ။ ရန်ကုန်ရဲ့ အပူရှိန်က ဟာသ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ပူပြင်းတဲ့အပူချိန်နဲ့အတူ အေးမြပြီး ကျန်းမာစွာနေထိုင်ခြင်းကလည်း ထိပ်တန်းဦးစားပေး ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မကြောက်ပါနဲ့။ ခေတ်မီနည်းပညာရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများနဲ့ မျိုးဆက်များတစ်လျှောက် ဖြတ်သန်းလာခဲ့တဲ့ ဉာဏ်ပညာကို ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြင့် ကျွန်မတို့အားလုံး ဒီပူလောင်တဲ့ရာသီကို သွားလာနိုင်ပြီး အေးချမ်းစွာနေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အပူဒဏ်ကို ရှောင်ရှားဖို့နဲ့ ဘေးကင်းပြီးပျော်ရွှင်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ နွေရာသီကို ကျော်လွှားနိုင်စေဖို့အတွက် နည်းလမ်းအနည်းငယ်ကို ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။
ရေဓာတ်က အဓိကဖြစ်ပါတယ်။
ရေများများသောက်ပါ- ရေမဆာဘူးဆိုရင်တောင် တစ်နေ့တာလုံး ပုံမှန်သောက်ပေးပါ။ အထူးသဖြင့် အပြင်ထွက်ရင် အနည်းဆုံး 2-3 လီတာလောက်သောက်ပါ။
နေရောင်အတွက် ၀တ်စုံ ရွေးချယ်ပါ။
ပေါ့ပါးသော၊ ချောင်ချိသောအဝတ်အစား- အရောင်ဖျော့ဖျော့ရှိတဲ့ ချည် ဒါမှမဟုတ် ပိတ်စကဲ့သို့ လေဝင်လေထွက် ကောင်းတဲ့ အထည်များကိုရွေးချယ်ပါ။ သူတို့က နေရောင်ခြည်ကို ရောင်ပြန်ဟပ်ပြီး သင့်ကို ပိုအေးစေတယ်။
နေရောင်ကာကွယ်ခြင်း- အန္တရာယ်ရှိတဲ့ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်မှ သင့်ကိုယ်သင်ကာကွယ်ဖို့အတွက် ဦးထုပ်၊ နေကာ မျက်မှန်နဲ့ နေကာခရင်မ် (SPF 30 နှင့်အထက်) ကို မမေ့ပါနှင့်။
Smart Hydration အက်ပ်များ- တစ်နေ့တာလုံး ရေသောက်ဖို့ သတိပေးတဲ့ အက်ပ်များကို ဒေါင်းလုဒ်လုပ်ပါ။ SPF 50+ ပါတဲ့ နေကာခရင်မ်- အရိပ်ဟာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပေမယ့်လည်း တစ်ခါတစ်ရံ နေရောင်ကို လုံးဝရှောင်လို့မရပါ။ အမြင့်ဆုံးကာကွယ်မှုရရှိဖို့ SPF 50+ ပါဝင်တဲ့ နေရောင်ကာခရင်မ်ကို ရွေးချယ်ပါ။
အရိပ်ရှာပြီး အေးမြပါစေ။
နေ့လယ်ပိုင်း လှုပ်ရှားမှုများကို ကန့်သတ်ပါ- နေရောင်ခြည် ပြင်းထန်မှု နည်းချိန်မှာ နံနက်စောစော ဒါမှမဟုတ် ညနေပိုင်းအတွက် ပြင်ပလှုပ်ရှားမှုများကို စီစဉ်ပါ။
လေအေးပေးစက်က သင့်သူငယ်ချင်းဖြစ်ပါတယ်- ကုန်တိုက်များ၊ စာကြည့်တိုက်များ ဒါမှမဟုတ် သင့်အိမ်ရဲ့ အပူရှိန်အမြင့်ဆုံးအချိန်များအတွင်း လေအေးပေးစက်ရှိတဲ့နေရာများမှာ အချိန်ဖြုန်းပါ။
အေးမြတဲ့ရေချိုးခြင်း ဒါမှမဟုတ် ရေချိုးခြင်း- သင့်ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို လျှော့ချဖို့အတွက် လန်းဆန်းတဲ့ရေချိုးခြင်း ဒါမှမဟုတ် ရေချိုးပေးပါ။
သင့်ခန္ဓာကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ပါ။
အပူလေဖြတ်ခြင်း လက္ခဏာများကို သတိထားပါ- မူးဝေခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်းနဲ့ ချွေးအလွန် အကျွံထွက်ခြင်းတို့ကို သတိထားပါ။ ဒါတွေဟာ ပြင်းထန်တဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အပူဒဏ်ရဲ့ အစောပိုင်းလက္ခဏာတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ချက်ချင်းဆေးကုသမှုခံယူပါ- အပူလွန်ကဲခြင်း လက္ခဏာများခံစားရပါက အေးမြတဲ့ အရိပ်ရှိသောနေရာသို့ ရွှေ့ပါ၊ အေးတဲ့ရေကိုသောက်ပြီး ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအကူအညီကို ချက်ချင်းတောင်းပါ။
အပူကို လျစ်လျူရှုခြင်းက အန္တရာယ်ရှိနိုင်ပါတယ်- ပူပြင်းတဲ့အပူချိန်ကို လျစ်လျူရှုခြင်းက ပြင်းထန်တဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။ အပူဒဏ်ကြောင့် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများ ပျက်စီးခြင်း၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ တက်ခြင်းနဲ့ သေဆုံးခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ရန်ကုန်နေရဲ့ စွမ်းအားကို လျှော့မတွက်ပါနဲ့။ ဒီရိုးရှင်းတဲ့ အကြံပြုချက်များကို လိုက်နာခြင်းဖြင့် သင်က အေးမြကျန်းမာပြီး ရန်ကုန်မြို့ရဲ့ နွေရာသီကို ဘေးကင်းစွာ၊ ပျော်ရွှင်စွာ နေထိုင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်ဆင်မှုအနည်းငယ်ဟာ ဝေးကွာသွားတာကို သတိရပါ။
မြန်မာ့ရိုးရာအလေ့အကျင့်ကောင်းများကို လုပ်ဆောင်ပါ။
သနပ်ခါးလိမ်းပါ- ဒီလေးစားဖွယ် မြန်မာ့ရိုးရာဓလေ့က လှပတဲ့မျက်နှာကို အလှဆင်ခြင်းထက် ပိုပါတယ်။ စန္ဒကူးပင် အခေါက်မှ ပြုလုပ်ထားတဲ့ သနပ်ခါးက သဘာဝအအေးဓာတ်များ ပါရှိပါတယ်။ လန်းဆန်းတဲ့ ခံစားမှုရရှိစေဖို့ သင့်မျက်နှာ၊ လည်ပင်းနဲ့ လက်များကို လိမ်းပေးပါ။
အုန်းရေသောက်ပါ- လမ်းဘေးဈေးသည်များထံမှ အလွယ်တကူရနိုင်တဲ့ ဒီသဘာဝ အဖျော်ယမကာဟာ ချွေးထွက်ခြင်းကြောင့် ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ electrolytes ရတနာသိုက် ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ လန်းဆန်းတဲ့အရသာနဲ့ ရေဓာတ်ပြည့်ဝတဲ့ ဂုဏ်သတ္တိများက ၎င်းကို ပြီးပြည့်စုံတဲ့ နွေရာသီဖျော်ရည်အဖြစ် ပြုလုပ်ပေးပါတယ်။
လုံချည်ကိုခင်တွယ်ပါ- မြန်မာရိုးရာအထည်၊ လုံချည်သည် စတိုင်ကျသည်ထက် ပိုလှပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်တဲ့ ဒီဇိုင်းက တင်းကျပ်တဲံအဝတ်များထက် သင့်ကို လေ၀င်လေထွက်ကောင်းအောင် ကူညီပေးပါတယ်။
မှတ်သားထားသင့်တဲ့အချက်များ
• အပူရှိန်အမြင့်ဆုံးအချိန် (နံနက် ၁၁ နာရီမှ ညနေ ၄ နာရီအထိ) မှာ ပြင်းထန်တဲ့လှုပ်ရှားမှုကို မလုပ်ပါနဲ့။
• ပြန်သုံးနိုင်တဲ့ ရေဘူးကိုဆောင်သွားကာ ပုံမှန်ပြန်ဖြည့်ပါ။
• သကြားပါတဲ့ အချိုရည်တွေကို ရှောင်ပြီး ရေဓာတ်မြင့်မားတဲ့ သစ်သီးဝလံနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေကို ရွေးချယ်ပါ။
• ရပ်ထားတဲ့ကားများထဲမှာ ကလေး ဒါမှမဟုတ် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များကို မထားပါနဲ့။
• အပူဒဏ်ကို ပိုခံနိုင်ရည်မရှိတဲ့ သက်ကြီးရွယ်အို အိမ်နီးချင်းတွေကို သတိထားပေးပါ။
ဒီအကြံပြုချက်များကို လိုက်နာပြီး တိုင်းရင်းဆေးပညာနဲ့ ခေတ်မီဖြေရှင်းနည်းများ ပေါင်းစပ်ထားခြင်းဖြင့် ရန်ကုန်မြို့ရဲ့ ပူလောင်တဲ့ရာသီကို ယုံကြည်စိတ်ချစွာ သွားလာနိုင်ပါတယ်။
References
• Mayo Clinic: https://newsnetwork.mayoclinic.org/.../mayo-clinic.../ provides a comprehensive overview of heatstroke symptoms, causes, and prevention tips.
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC): https://www.cdc.gov/orr/infographics/ast-heat.htm offers information on preventing heat-related illnesses, including heatstroke.
Dr. La Wynn Sandi
B.C.Sc, CU (KT), B.C.Sc (Hons), CU (KT)
M.C.Sc, CU (KT), Ph.D (IT), (U.C.S.M)