'' ကုန်ပစ္စည်တစ်ခု ဝယ်ယူဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်က ဈေးနှုန်းအပြောင်းအလဲအပေါ်မှာ မူတည်နေ ''

စားသုံးသူတွေဟာ လေယာဉ်လက်မှတ်ဝယ်တဲ့အခါမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ခြေအိတ်တစ်စုံလောက်ပဲဝယ်ယူမှာပဲဖြစ်ဖြစ် ဘယ်အရာကိုပဲ ဝယ်ယူပါစေ online ပေါ်မှာ ထိုပစ္စည်းများရောင်းချခဲ့ဖူးတဲ့ဈေးနှုန်းတွေကို လေ့လာကြည့်တတ်ကြပါတယ်။ အဲ့ဒီဈေးနှုန်း အချက်အလက်တွေက စားသုံးသူတွေ ဒီပစ္စည်းကိုဝယ်ဖို့၊ မဝယ်ဖို့ ဆုံးဖြတ် ချက်ကို ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ လွှမ်းမိုးနိုင်မလဲ?

ဒီမေးခွန်းကို‌ဖြေဖို့အတွက် United States နဲ့ Europe မှာရှိတဲ့ စီးပွားရေးတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများနဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ထဲကို ရောက်နေကြပြီဖြစ်တဲ့ လူငယ် ၅၀၀၀ ကျော်ကို လက်တွေ့လေ့လာမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ လေယာဉ်လက်မှတ်‌၊ TV ၊ Bluetooth Speakers၊ ပြန်လည်အသုံးပြုလို့ရနိုင်တဲ့ ရေသန့်ဘူးများ စတဲ့ ပစ္စည်းတွေရဲ့ ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲမှုအပေါ်လိုက်ပြီး ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဝယ်လိုအားပြောင်းလဲမှုတွေကို တိုင်းတာခဲ့ပါတယ်။ ဒီလေ့လာမှုမှာတော့ ပါဝင်တဲ့ကျောင်းသားတွေကို သတ်မှတ်ထားတဲ့ပစ္စည်းတွေရဲ့ ဈေးနှုန်း အတက်အကျတွေနဲ့ ဘယ်နှစ်ကြိမ်လောက်အထိ အပြောင်းအလဲဖြစ်ခဲ့သလဲဆိုတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ပြသခဲ့ ပြီးနောက် ဝယ်ချင်စိတ် ရှိ၊ မရှိ လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ပထမဆုံးအနေနဲ့ စားသုံးသူတစ်ယောက်က ပစ္စည်းတစ်ခုရဲ့လက်ရှိဈေးနှုန်းက အရင်ကထက် ပိုနည်းနေရင် ဒီပစ္စည်းကိုဝယ်ချင်ကြပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ လက်ရှိဈေးနှုန်းက သူတို့အတွက် ဝယ်ယူဖို့ အသင့်တော်ဆုံးအခြေအနေမှာ ရှိနေတယ်လို့ယူဆလို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအတူပဲ စားသုံးသူတစ်ယောက်က ပစ္စည်းတစ်ခုရဲ့လက်ရှိဈေးနှုန်းက အရင်ကထက် ပိုများနေခဲ့ရင် ဒီပစ္စည်းက လက်တလောဝယ်ဖို့ မသင့်တော်ဘူးလို့ သတ်မှတ်ကြပြီး ဝယ်ချင်စိတ်နည်းပါးသွားတတ်ကြပါတယ်။ဥပမာ ပစ္စည်းတစ်ခုရဲ့ လက်ရှိဈေးနှုန်းက 100$ သာရှိပြီး လွန်ခဲ့သောတစ်ပတ်က 200$ ရှိခဲ့တယ်ဆိုရင် ထိုပစ္စည်းကို ချက်ချင်း ဝယ်ချင်စိတ်ရှိကြပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ လျော့ကျသွားတဲ့ဈေးနှုန်းက ဝယ်သူအပေါ် ကြီးမားတဲ့ဆွဲဆောင်မှုကို ပေးနိုင်ခြင်းကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုနည်းတူပဲ ပစ္စည်းချင်းအတူတူ ဖြစ်လင့်ကစား လွန်ခဲ့သောတစ်ပတ်က 50$ သာရှိခဲ့တယ်ဆိုရင် စားသုံးသူတွေက အရေးတကြီး မလိုအပ်သေးရင် ချက်ချင်း မဝယ်ယူသေးဘဲ စောင့်ကြည့်လေ့ရှိပါတယ်။ပစ္စည်းတစ်ခုရဲ့ ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲခဲ့တဲ့ အချက်အလက်‌များအပေါ် အသေးစိတ် ပြန်လေ့လာကြည့်မယ်ဆိုရင် အဲ့ဒီလေ့လာမှုက ထင်သလောက် မရိုးရှင်းပါဘူး။ လေ့လာတွေ့ရှိချက်အရ စားသုံးသူတွေက ဈေးနှုန်း ပြောင်းလဲမှုမှာ နောက်ဆုံးသုံးကြိမ်မှာ အတက်ပဲဖြစ်နေခဲ့ရင် နောက်ထပ်ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲတဲ့အခါ တက်မြဲအတိုင်းဆက်တက်မယ်။ (ဒါမှမဟုတ်) နောက်ဆုံးသုံးကြိမ်ပြောင်းလဲမှုမှာ အကျပဲဖြစ်နေခဲ့ရင် နောက်ထပ် ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲတဲ့အခါ ကျမြဲအတိုင်းဆက်ကျမယ်လို့ ယူဆလေ့ရှိကြပါတယ်။ စားသုံးသူတွေက ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲမှု နောက်ဆုံးတစ်ကြိမ် (သို့) နှစ်ကြိမ် အတက်ပြခဲ့ရင်တော့ နောက်လာမယ့်တစ်ကြိမ်မှာ ဈေးကျမယ်ယူဆကြပြီး နောက်ဆုံးတစ်ကြိမ် (သို့) နှစ်ကြိမ်မှာ အကျပြခဲ့ရင် နောက်လာမယ့်တစ်ကြိမ်မှာ ဈေးတက်မယ်လို့ ယူဆတတ်ကြပါတယ်။ ဥပမာ ပစ္စည်းတစ်ခုရဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပတ်ဈေးနှုန်းက 200$၊ လွန်ခဲ့တဲ့တစ်ပတ်က 150$၊ မနေ့က 125$၊ လက်ရှိ 100$ သာရှိမယ်ဆိုရင် စားသုံးသူတွေက ဈေးဆက်ကျဦးမယ်လို့ မှန်းဆလေ့ရှိပြီး မဝယ်ယူသေးဘဲ ဈေးဆက်ကျတာကို စောင့်လေ့ရှိပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပတ်က ဈေးနှုန်းမှာ 200$၊ လွန်ခဲ့တဲ့တစ်ပတ်က 50$၊ မနေ့က 200$၊ လက်ရှိ 100$ ဆိုရင် စားသုံးသူတွေရဲ့ ဈေးပြန်တက်မယ်ဆိုတဲ့ ယူဆချက်က ထိုပစ္စည်းကို အခုပဲ ဝယ်ယူသင့်ကြောင်း တွန်းအားပေးပါတယ်။

ဒါဆိုရင် ရောင်းသူတွေက ဘယ်လိုပုံစံနည်းလမ်းတွေ သုံးသင့်သလဲ? တကယ်လို့ သင်ကရောင်းသူ တစ်ဦးဖြစ်မယ်ဆိုရင် သင်ရောင်းတဲ့ပစ္စည်းကို အချိန်တိုအတွင်းမှာ ရောင်းထွက်ချင်တယ်ဆိုပါက ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ လေ့လာချက်များအရ ဈေးကိုတစ်ခါတည်း ခပ်များများ လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ ဈေးကိုနည်းနည်းချင်းစီ ဆက်တိုက်တက်ပြီး ရောင်းချသည့်နည်းလမ်း နှစ်ခုက အထိရောက်ဆုံးသာဖြစ်ပါတယ်။

ဈေးနှုန်းကို နည်းနည်းချင်းစီ လျှော့ရောင်းခြင်းက ဝယ်ယူဖို့ ဆွဲဆောင်မှုတစ်မျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ထင်မှတ်ကြပေမယ့် ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့တွေ့ရှိချက်များအရ စားသုံးသူများဟာ ဈေးဆက်ပြီး ကျဦးမယ်လို့ယူဆချက်နဲ့ ချက်ချင်းဝယ်ယူဖို့ ချီတုံချတုံဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။ သို့ပေမဲ့ တစ်ကြိမ်တည်းနဲ့ ဈေးကိုများများ လျှော့ချ ပစ်လိုက်ပါက စားသုံးသူတို့ရဲ့ ယူဆချက်မှာ ပြောင်းပြန်သဘော ယူဆသွားစေပြန်ပါတယ်။ မကြာခင်မှာ ဈေးက ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်ဖြစ်သွားလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ ခန့်မှန်းချက်က ဈေးကျနေတုန်း ချက်ချင်းဝယ်ယူစေဖို့ တွန်းအားတစ်ခု ဖြစ်စေပါတယ်။

တစ်ဖက်မှာ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ တွေ့ရှိချက်များက စားသုံးသူတွေအတွက်လည်း ပစ္စည်းတစ်ခုကို ဝယ်သင့် သလား? ဘယ်အချိန်မှာဝယ်သင့်လဲ? ဆိုတဲ့ အကြံပြုချက်တို့ကို ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒီယူဆထင်မြင်ချက်များနဲ့ ဝယ်ယူဖို့ သင့်၊ မသင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို လမ်းညွှန်ပေးမယ့်အစား ဈေးနှုန်း အပြောင်းအလဲဖြစ်စေမယ့် အရင်းခံအချက်အလက်များအပေါ် သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်းက စားသုံးသူများအတွက် ပိုမိုအကျိုးရှိစေပါလိမ့်မယ်။ ဥပမာ Black Friday Sale လို ကြိုတင်သိရှိခန့်မှန်းနိုင်တဲ့ အခြေအနေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆောင်းရာသီမှာ ရုရှားက ယူကရိန်းကို ကျုးကျော်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု မြင့်တက် လာခြင်းမျိုးက ဈေးနှုန်းရိုက်ခတ်မှုနဲ့ သက်ရောက်မှုမှာ ကွဲပြားပါတယ်။ ကာလတိုအတွင်း ဈေးနှုန်းအပြောင်း အလဲတွေကြောင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုများခြင်းကို လျှော့ချနိုင်ဖို့အတွက် ဝယ်သူများက ပစ္စည်းရဲ့ ဈေးနှုန်း အတက်အကျလမ်းကြောင်းအပြင် အလားတူ ပစ္စည်းများ၊ လုပ်ငန်းများရဲ့ ဈေးနှုန်းအပိုင်း အခြားများ အကြောင်းကို လေ့လာထားခြင်းဖြင့် အကျိုးရှိစေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ပစ္စည်းတစ်ခုအပေါ် သင့်ရဲ့လိုအပ်ချက်နဲ့ အရေးကြီးမှုအတိုင်းအတာကို စဉ်းစားသင့်ပါတယ်။

စားသုံးသူတွေရဲ့ပစ္စည်းတစ်ခုအပေါ် ဝယ်သင့်၊ မဝယ်သင့်ဆင်ခြင်ခြင်း၊ ဘယ်အချိန်မှာ ဝယ်သင့်သလဲ ဆုံးဖြတ်ခြင်းမှာ ရောင်းချသူရဲ့ ကျွမ်းကျင်စွာ ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်နိုင်မှု အချက်များပေါ်မှာလည်း မူတည် နေပါတယ်။ ရောင်းသူရောဝယ်သူပါ သတိထားရမယ့် အဓိက အချက်တစ်ခုက “expectation” နဲ့ ကိုက်ညီမှု ရှိ၊ မရှိမှာ ဝယ်ယူဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်းအပေါ် များစွာသက်ရောက်မှုရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရောင်းချသူတွေရဲ့ ဈေးရောင်း Platform များနဲ့ ပြင်ပဈေးကွက်များအပေါ် သုံးသပ်ခြင်းများမှတစ်ဆင့် အချက်အလက်များ ပိုမိုစုဆောင်း ရရှိလာတာနဲ့အမျှ ဈေးကွက် ဘယ်လိုပြောင်းလဲသွားနိုင်ဖွယ်ရှိပြီး ဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက် မှုများ ဖြစ်စေနိုင်လဲဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက်များ ပြုလုပ်နိုင်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရှေ့ဆက်ပြီး ဈေးကွက်အခြေအနေ ဘယ်လိုပြောင်းလဲသွားနိုင်မလဲဆိုတဲ့ ခန့်မှန်းချက်နဲ့အတူ အခုအချိန်မှာ ဝယ်လိုက်ရင် ဝယ်ယူရတာ တန်မလား? မတန်သေးဘူးလား? ဒါဆိုရင် ဘယ်အချိန်မှာဝယ်တာက အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်မလဲဆိုတဲ့ အရေးကြီးတဲ့ မှန်းဆချက်များကို ချမှတ်နိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

Harvard Business Review မှ Ioannis Evangelidis နဲ့ Manissa Gunadi ပြုစုရေးသားထားတဲ့ “How Price Changes Influence Consumers’ Buying Decision” ကို ဘာသာပြန်ဆိုထားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

 

Daw Theint Thinzar

BE (Civil-West Yangon Technological University),

M.Sc (Construction Project Mgt), Heriot-Watt University